Về công tác phòng, chống ma túy, theo báo cáo của địa phương số người nghiện ma túy có 201.180 người nghiện. Giảm 3.193 người (1,56%) so với năm 2014. Người nghiện ma túy đã xuất hiện ở mọi thành phần xã hội, mọi lứa tuổi song chủ yếu ở lớp trẻ: 76% trong số người nghiện có độ tuổi dưới 35 tuổi; 60% số người sử dụng ma túy lần đầu ở độ tuổi dưới 25 tuổi, trong đó 8% sử dụng ma túy lần đầu ở độ tuổi dưới 18 tuổi. Ngoài nghiện thuốc phiện, heroin, nghiện ma túy tổng hợp, nhóm chất kích thích dạng Amphetamine (ATS) đặc biệt là Methamphetamine (ma túy đá), Cocaine, Cần sa, “cỏ Mỹ” và các chất hướng thần khác đã và đang xuất hiện ngày càng nhiều, gây khó khăn cho việc kiểm soát của cơ quan chức năng, điển hình như: Thành phố Hồ Chí Minh số người sử dụng ma túy tổng hợp chiếm trên 48%, Đà Nẵng 85%, Tây Ninh 61%, Trà Vinh 49%. Phần lớn người sử dụng ma túy tổng hợp gặp phải vấn đề về sức khỏe tâm thần, trong đó, nhiều trường hợp đã có hành vi vi phạm pháp luật ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống xã hội.
Đến tháng 12/2015, cả nước có 142 cơ sở cai nghiện ma túy, trong đó: 82 cơ sở cai nghiện ma túy đa chức năng (gồm cả chức năng cai nghiện bắt buộc), giảm 28 cơ sở có chức năng cai nghiện bắt buộc so với cuối năm 2014 (82/110); 39 cơ sở cơ sở điều trị nghiện ma túy tự nguyện, 02 cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội, các cơ sở này được chuyển đổi từ Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội hoàn toàn sang cơ sở điều trị nghiện ma túy tự nguyện và cơ sở tiếp nhận đối tượng xã hội và 19 cơ sở cai nghiện do tư nhân thành lập. Các cơ sở cai nghiện ma túy trong cả nước đang quản lý, điều trị, cai nghiện cho 13.769 người, giảm 9.708 người so với thời điểm cuối năm 2014 (13.769/23.477 người), cụ thể: năm 2015, các cơ sở đã tiếp nhận mới 13.206 học viên, trong đó 7.587 học viên cai tự nguyện (cơ sở của nhà nước 2.967 người, cơ sở tư nhân là 4.620 người) và 5.253 học viên cai bắt buộc theo quyết định của Tòa án, tăng 4.887 học viên so với cuối năm 2014 (336/5.253).
Cai nghiện tại gia đình, cai nghiện tại cộng đồng: có 9/63 tỉnh, thành phố triển khai, thực hiện và đã tổ chức cai nghiện cho 4.513 người, trong đó, 2.772 người cai tại gia đình, 1.741 người cai nghiện tại cộng đồng. Quản lý sau cai nghiện: tính đến 30/11/2015, các địa phương đang quản lý sau cai đối với 22.462 người, trong đó, quản lý sau cai tại cộng đồng là 18.200 người, quản lý sau cai tại các Trung tâm là 4.262 người.
Điều trị nghiện chất dạng thuốc phiện bằng Methadone: theo thống kê của Bộ Y tế, hiện có 55/63 tỉnh, thành phố triển khai điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone, với 220 cơ sở, tăng 87 cơ sở so với cuối năm 2014 (133/220), điều trị cho 40.749 người, tăng 9.738 người so với cuối năm 2014 (34.961/40.749), trong đó, 9 cơ sở điều trị Methadone xã hội hóa do ngành Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý, đang điều trị cho 1.434 người (Hà Nội, Hải Phòng, Lào Cai, Yên Bái, Thanh Hóa, Nghệ An, Điện Biên, Bắc Giang và thành phố Hồ Chí Minh). Trong 9 cơ sở điều trị thay thế bằng Methadone xã hội hóa có 3 cơ sở chuyên điều trị Methadone, 6 cơ sở điều trị Methadone đặt trong cơ sở cai nghiện tự nguyện và hiện còn 13 cơ sở cai nghiện tự nguyện có chức năng điều trị Methadone đã được Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố thành lập, nhưng chưa tiếp nhận đối tượng (đang trong thời gian hoàn thiện cơ sở vật chất và cán bộ theo quy định về điều trị Methadone). Bên cạnh đó, phần lớn các Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội thực hiện chuyển đổi sang Cơ sở đa chức năng theo Nghị quyết 98/NQ-CP ngày 26/12/2014 đều bổ sung chức năng điều trị thay thế bằng Methadone.
Thực hiện Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 26/12/2014, đến nay, đã có 26/63 tỉnh, thành phố quyết định thành lập cơ sở xã hội để tiếp nhận, quản lý người nghiện ma túy không có nơi cư trú ổn định trong thời gian lập hồ sơ đề nghị Tòa án xem xét, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; đã tiếp nhận, quản lý 6.921 người, trong đó: 1.255 người sau khi vào cơ sở xã hội đã xác định được nơi cư trú ổn định và đã đưa họ về địa phương để lập hồ sơ quản lý, giáo dục theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, 241 người không xác định được tình trạng nghiện cũng đã được trả về địa phương; 4.145 người được Tòa án xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và hiện các Cơ sở xã hội đang quản lý để tiếp tục phân loại và làm các thủ tục là 1.271 người.
Thực hiện Đề án đổi mới công tác cai nghiện ma túy, hiện nay, có 49/63 tỉnh, thành phố phê duyệt kế hoạch triển khai Đề án đổi mới công tác cai nghiện của địa phương theo Quyết định số 2596/QĐ-TTg, tăng 12 tỉnh, thành phố so với năm 2014; trong đó đã 7 tỉnh thực hiện việc chuyển đổi Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội sang cơ sở cai nghiện tự nguyện với 9 Trung tâm và đang quản lý, tư vấn, điều trị nghiện cho 1.898 người. Các tỉnh Sơn La, Lai Châu và Thái Nguyên đang trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt Đề án chuyển đổi Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục – Lao động xã hội sang Cơ sở xã hội, Trung tâm có chức năng điều trị tự nguyện hoặc điểm cấp phát Methadone (Sơn La 02 Trung tâm, Lai Châu 07 Trung tâm, Thái Nguyên 06 Trung tâm). Có 23 tỉnh, thành phố thành lập Điểm tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ điều trị nghiện ma túy tại cộng đồng với 35 điểm; đã tổ chức tư vấn điều trị cho 515 lượt người. Hầu hết các Điểm đang chuẩn bị cơ sở vật chất và tập huấn cho cán bộ để thực hiện nhiệm vụ cấp phát thuốc Methadone cho người điều trị nghiện theo nhiệm vụ Đề án đề ra. Một số mô hình Trung tâm chuyển đổi bước đầu đã có kết quả rất đáng khích lệ như Trung tâm số 5 Hà Nội, 9 tháng đầu năm đã cai nghiện tự nguyện cho 980 lượt người với thời gian 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng, thời kỳ cao điểm tháng 6/2015 trung tâm duy trì quản lý 605 người, đạt 150% kế hoạch đề ra. Hiện nay Trung tâm đang duy trì điều trị cho 350 người; Trung tâm tư vấn và cai nghiện ma túy thành phố Hồ Chí Minh cai nghiện, điều trị tự nguyện cho 256 người, hiện đang quản lý và điều trị tự nguyện cho 169 người trong đó có 154 người điều trị thay thế bằng thuốc Methadone.
Theo báo cáo tại hội nghị tình hình tệ nạn mại dâm hiện nay vẫn diễn biến phức tạp, tội phạm liên quan đến mại dâm có chiều hướng gia tăng, khó kiểm soát. Theo báo cáo thống kê số người bán dâm có hồ sơ quản lý là 11.240 người, tập trung nhiều ở khu vực: Đồng bằng sông Hồng: 3.673 người; Đông Bắc: 913 người; Bắc Trung bộ: 887 người; Đông Nam bộ: 3.200 người; Đồng bằng Sông Cửu Long: 1.374 người; các khu vực khác là 1.189 người. Tuy nhiên, con số thực tế có thể còn cao hơn do đây là hoạt động rất khó kiểm soát bởi tính phức tạp, tinh vi và trá hình.
Đội kiểm tra liên ngành phòng, chống mại dâm 178 của các tỉnh, thành phố đã tiến hành kiểm tra 21.636 lượt cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ lợi dụng để hoạt động mại dâm, phát hiện 9.086 cơ sở vi phạm. Xử lý bằng hình thức nhắc nhở, cảnh cáo 2.498 cơ sở; phạt tiền 5.959 cơ sở với số tiền phạt hơn 40 tỷ đồng; đình chỉ kinh doanh và thu hồi giấy phép đối với 103 cơ sở; và 543 cơ sở bị áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung (tịch thu tang vật, phương tiện sử dụng để vi phạm; tịch thu số tiền vi phạm; tịch thu số tiền góp vốn để sử dụng mục đích mua bán dâm…).
Tổ chức hơn 72.000 đợt tuyên truyền, giáo dục, tập huấn về phòng, chống mại dâm với hơn 2,5 triệu người tham gia; xây dựng, phát hành hơn 400.000 tờ rơi, băng rôn, áp phích, khẩu hiệu; đăng tải nhiều tin bài, phóng sự về tình hình tệ nạn mại dâm và công tác phòng, chống tệ nạn mại dâm tới đông đảo các tầng lớp nhân dân.Thực hiện tốt công tác phòng, chống tệ nạn xã hội tại cấp xã: đến nay đã có 9.296/11.151 xã, phường, thị trấn trong cả nước làm tốt công tác phòng, chống tệ nạn mại dâm; có 3.539 xã, phường, thị trấn làm tốt công tác phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm.
Năm 2015, công tác hỗ trợ giảm hại và hòa nhập cộng đồng cho người bán dâm đã có những bước tiến rõ rệt, đạt hiệu quả giúp cho người bán dâm ổn định cuộc sống, hòa nhập cộng đồng, giảm nguy cơ tái phạm. Đến nay, đã có 22.297 lượt người bán dâm được hỗ trợ, trong đó, có 20.777 lượt người bán dâm được hỗ trợ về y tế, chăm sóc sức khỏe, cung cấp các dịch vụ về phòng, chống lây nhiễm HIV; 913 lượt người được tư vấn, trợ giúp pháp lý; 405 lượt người được hỗ trợ giáo dục, dạy nghề; 202 lượt người được tạo việc làm, vay vốn sản xuất kinh doanh với số tiền 961 triệu đồng. Công tác giáo dục tại cộng đồng đã được chú trọng hơn, các hình thức giáo dục đồng đẳng, giáo dục trong các cuộc sinh hoạt của Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, tổ dân phố, thôn, xóm, làng, bản...đa dạng, phong phú, đem lại hiệu quả tốt trong công tác phòng ngừa từ xa và từng bước giảm sự kỳ thị, định kiến xã hội đối với người bán dâm.
Xây dựng, duy trì 317 mô hình phòng ngừa mại dâm, hỗ trợ dựa vào cộng đồng (xây dựng mới 76 mô hình, duy trì 241 mô hình) tại 50 tỉnh, thành phố trên toàn quốc, huy động được sự tham gia của nhiều tổ chức phi Chính phủ, tổ chức phát triển cộng đồng tham gia, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, giảm tác hại từ hoạt động mại dâm, tạo cơ hội cho người bán dâm thay đổi cuộc sống, hòa nhập với cộng đồng xã hội. Đến nay, số người được hưởng lợi từ mô hình: 1.984 lượt người bán dâm, 9.719 lượt người có nguy cơ cao. Năm 2015, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã hỗ trợ một số tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Tp Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Nam Định, Thái Bình, Cần Thơ thực hiện mô hình thí điểm kết hợp biện pháp can thiệp giảm hại về HIV/AIDS và hỗ trợ sinh kế cho người bán dâm với tổng kinh phí 500 triệu đồng.
Có 39/63 tỉnh, thành phố (tăng thêm 5 tỉnh, thành phố so với năm 2014) thành lập Đội tình nguyện với 2.852 Đội công tác xã hội tình nguyện cấp xã gồm 19.450 tình nguyện viên và chú trọng nâng cao năng lực, phụ cấp cho tình nguyện viên. Cả nước đã duy trì và xây dựng mới 3.539/11.151 xã, phường, thị trấn lành mạnh không có cả tệ nạn ma túy, mại dâm; 9.296 xã, phường, thị trấn không có tệ nạn mại dâm; đăng ký xây dựng mới 496 xã, phường, thị trấn không có tệ nạn mại dâm và 841 xã, phường, thị trấn đăng ký xây dựng lành mạnh không có tệ nạn ma túy và mại dâm.
Phát biểu chỉ đạo hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm đã nhấn mạnh:
Năm 2015 là năm đầu tiên số người nghiện ma túy giảm sau suốt 20 năm phòng, chống ma túy, diện tích trồng cây thuốc phiện giảm, số người nhiễm mới HIV/AIDS tiếp tục giảm, công tác phòng chống mại dâm đạt được kết quả tích cực. Đây là kết quả đáng mừng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm trong năm qua. Tuy nhiên, kết quả chưa bền vững, còn nhiều yếu tố tiềm ẩn nguy cơ bùng phát tệ nạn xã hội, do đó trong năm 2016 các bộ, ngành, địa phương cần coi công tác phòng, chống HIV/AIDS, phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm là nhiệm vụ lâu dài và kiên trì thực hiện. Ngành công an cần có lộ trình cụ thể, tập trung các tụ điểm phức tạp để đẩy lùi tệ nạn ma túy.
Đối với công tác mại dâm, cần tăng cường quản lý các hình thức kinh doanh nhạy cảm. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh văn hóa, du lịch, vui chơi, giải trí nhằm ngăn chặn và xử lý các hành vi khiêu dâm, kích dục, lưu hành văn hóa phẩm độc hại, đồi trụy, lợi dụng du lịch để tổ chức hoạt động mại dâm; Triển khai các biện pháp can thiệp giảm tác hại về HIV/AIDS trong phòng, chống mại dâm; khám bệnh định kỳ đối với nhân viên của các cơ sở kinh doanh dịch vụ;
Nghiên cứu, xây dựng trình Chính phủ, Quốc hội xem xét đưa vào chương trình xây dựng Luật phòng, chống mại dâm. Triển khai Chương trình hành động phòng, chống tệ nạn mại dâm giai đoạn 2016-2020 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Đối với công tác cai nghiện ma túy cần tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được giao trong Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 26/12/2014 của Chính phủ về tăng cường chỉ đạo công tác phòng, chống, kiểm soát và cai nghiện ma túy trong tình hình mới. Tăng cường chỉ đạo đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng.
- Đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án “Đổi mới công tác cai nghiện ma túy ở Việt Nam đến năm 2020”; Hướng dẫn, kiểm tra việc chuyển đổi Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục - Lao động xã hội thành Cơ sở điều trị tự nguyện; thành lập và nhân rộng các Điểm tư vấn chăm sóc hỗ trợ điều trị nghiện tại cộng đồng; Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Nghị định của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (NĐ 221) để tháo gỡ khó khăn cho công tác cai nghiện bắt buộc hiện nay.
CNP
