Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh yêu cầu này trong quá trình thảo luận của các đại biểu dự hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác phòng chống AIDS, phòng chống ma túy, mại dâm 6 tháng đầu năm 2014, ngày 13/6.
Tìm giải pháp trong điều kiện kinh phí eo hẹp
Thông tin của lãnh đạo Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch-Đầu tư tại hội nghị cho biết nguồn kinh phí dành cho hoạt động phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm trong năm 2014 giảm trên 50% so với năm 2013 và tình hình này sẽ chưa được cải thiện những năm tiếp theo. Vì vậy, việc lực chọn mục tiêu trọng tâm, vấn đề nóng để tập trung nguồn lực thực hiện giữ vai trò hết sức quan trọng.
Đa số các ý kiến đóng góp từ các địa phương và tại hội nghị tập trung vào các kiến nghị, giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác điều trị thay thế chất gây nghiện bằng Methadone, điều trị ARV cho người nhiễm AIDS.
Theo mục tiêu đến năm 2015 sẽ có khoảng 80.000 người nghiện ma túy được điều trị bằng Methadone, tuy nhiên, hiện mới có 32 tỉnh, thành có 92 điểm điều trị cho 17.000 người.
Đại diện Tổ chuyên gia giúp việc Ủy ban quốc gia phòng, chống AIDS và phòng chống ma túy, mại dâm cho biết: Khó khăn lớn nhất là nhận thức lãnh đạo địa phương chưa đầy đủ, cơ sở vật chất, nhân sự, chế độ chính sách còn hạn chế; chưa đảm bảo thuốc cho chương trình mở rộng, thậm chí có tình trạng phải “chạy tiền” thì người nghiện ma túy mới được điều trị Methadone.
Đại diện TP Hải Phòng cho biết địa phương đã triển khai điều trị thay thế chất gây nghiện bằng Methadone từ năm 2011, đến năm 2013 đã nhân rộng mô hình xã hội hóa trên toàn TP. Việc áp dụng điều trị Methadone được đánh giá phù hợp thực tiễn, cho kết quả tích cực; tăng số người điều trị, ổn định tinh thần, tự tìm kiếm việc làm, nuôi sống bản thân và gia đình, đảm bảo an toàn chung của gia đình và xã hội.
Kinh nghiệm của Hải Phòng cho thấy để thực hiện tốt công tác này cần chỉ đạo thống nhất rất cao trong các cấp lãnh đạo; làm tốt công tác tuyên truyền, công khai minh bạch trình tự thủ tục đăng ký điều trị, tránh tiêu cực, tạo lòng tin cho người điều trị và gia đình họ; hướng dẫn quyền lợi, nghĩa vụ, tiêu chuẩn, thủ tục xét miễn giảm chi phí.
Đồng tình với ý kiến này, đại diện tỉnh Lai Châu cho rằng việc điều trị thay thế chất gây nghiện bằng Methadone đã chứng tỏ hiệu quả rất tốt song cần phải tháo gỡ những vướng mắc trong mở thêm các cơ sở điều trị, khung giá dịch vụ để xã hội hóa; cấp thuốc Methadone khi người bệnh di chuyển khỏi địa phương... Đồng thời cần đảm bảo đủ nguồn cung thuốc Methadone để các địa phương hoàn thành chỉ tiêu điều trị được giao.
Về việc điều trị người nhiễm HIV/AIDS, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết nguồn thuốc ARV được các tổ chức nước ngoài tài trợ đang giảm mạnh, trong khi đó số lượng người nhiễm HIV/AIDS ngày càng tăng. Để giải bài toán này, Bộ Y tế đang tính tới phương án áp dụng chế độ BHYT đối với những người nhiễm HIV/AIDS có thẻ BHYT, đồng thời tăng cường các nguồn lực xã hội hóa.
Trước những khó khăn về kinh phí, nguồn lực trong khi tình hình, diễn biến HIV/AIDS, ma túy, mại dâm vẫn còn phức tạp, các đại biểu thống nhất nhận định về việc phải có những thay đổi căn bản từ phân bổ, sử dụng nguồn lực, đến các nhóm giải pháp trọng tâm, trọng điểm mang tính chất dự phòng, điều trị, tuyên truyền…
Phải duy trì những kết quả đã đạt được
Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá công tác phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm đạt được những kết quả rất tích cực nhưng trong bối cảnh nguồn lực hạn hẹp, bị cắt giảm, nếu các bộ, ngành, địa phương “chùng xuống” thì mất thêm rất nhiều công sức, chi phí, thời gian mới duy trì được những thành quả đã có.
“Nếu chúng ta không nhìn nhận đúng tình hình khách quan, để tình trạng tái diễn lại cả ma túy, mại dâm dẫn đến HIV/AIDS thì hậu quả rất lớn. Trong tình hình hiện nay chúng ta càng cần phải cố gắng hơn, tinh thần phải rất quyết liệt trong các biện pháp dự phòng”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Phó Thủ tướng lưu ý các bộ, ngành cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục về phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng với các chương trình, phóng sự nhằm nâng cao nhận thức người dân; tăng cường giáo dục, lồng ghép nội dung phòng, chống HIV/AIDS và tệ nạn ma túy, mại dâm vào các buổi sinh hoạt tập thể, giao lưu văn hóa trong các trường phổ thông, nhất là đối với học sinh lứa tuổi vị thành niên.
Bộ Công an được giao phối hợp với các địa phương, Mặt trận Tổ quốc, Hội Cựu chiến binh rà soát, thống kê chính xác số người nghiện trong cả nước để có biện pháp giải quyết. Bộ Y tế cần nghiên cứu, xem xét các loại thuốc mới trong cai nghiện đã được cơ quan có chức năng, chính quyền địa phương xác nhận, có tính khoa học để thí điểm sử dụng tại các địa phương (bên cạnh thuốc Methadone).
“Mục tiêu đến năm 2015 có 80.000 người nghiện ma túy được điều trị bằng thuốc Methadone nhất định phải được thực hiện với quyết tâm cao nhất. Các địa phương phải chủ động đảm bảo cơ sở vật chất, nhân lực; Bộ Y tế đảm bảo đủ thuốc, các bộ ngành liên quan nhanh chóng ban hành khung pháp lý, tháo gỡ vướng mắc cho các địa phương trong xã hội hóa công tác điều trị Methadone”, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam yêu cầu các địa phương khẩn trương xây dựng các phương án bảo đảm cân đối tài chính trong bối cảnh ngân sách và nguồn tài trợ ODA ngày càng giảm; nghiên cứu, thực hiện Đề án đổi mới công tác cai nghiện đến năm 2020, dần chuyển đổi các Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục -Lao động xã hội thành cơ sở điều trị nghiện tự nguyện theo lộ trình phù hợp, hướng đến mục tiêu tổ chức cai nghiện tốt, giữ trật tự, ổn định tại địa phương.
Các bộ, ngành, nhất là 3 Bộ: LĐTBXH, Công an, Y tế cần phối hợp, sớm ban hành các thông tư liên tịch hướng dẫn các địa phương theo nội dung Đề án. Bên cạnh đó, các tỉnh, thành phố cần tiếp tục chỉ đạo triển khai, thực hiện Dự án "Xây dựng xã, phường, thị trấn không có tệ nạn ma túy".
Tiếng chuông
