Nghệ An là tỉnh có tuyến biên giới dài, tiếp giáp với 3 tỉnh của Lào; có vị trí địa lý nằm gần khu vực “Tam giác vàng” nên lượng ma túy từ Lào thẩm lậu vào địa bàn còn lớn. Thời gian gần đây, tội phạm ma túy bắt đầu có xu hướng hình thành các đường dây, ổ nhóm do các đối tượng người nước ngoài cầm đầu chỉ đạo, ngày càng mang tính quốc tế cao với phương thức, thủ đoạt hoạt động hết sức tinh vi, ma mãnh. Tại khu vực biên giới, tình trạng một số đối tượng mang theo “vũ khí nóng” tổ chức mua bán trái phép chất ma túy vẫn còn tiềm ẩn. Bọn chúng ngày càng manh động, liều lĩnh, sẵn sàng chống trả quyết liệt khi bị vây bắt…
Trước thực trạng nói trên, với chức năng, nhiệm vụ của mình, Ban Chỉ đạo 138 tỉnh đã tập trung tham mưu cấp ủy, chính quyền và các, ban, ngành nhiều văn bản chỉ đạo, huy động tối đa sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong phòng, chống ma túy (PCMT). Trong đó có nhiều văn bản chỉ đạo mang tính chiến lược, dài hạn, sáng tạo, đột phá, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của cán bộ và nhân dân. Đặc biệt, tuyên truyền, vận động nhân dân từ bỏ việc trồng cây thuốc phiện, không để xảy ra tình trạng tái trồng cây có chứa chất ma túy; tổ chức tuyên truyền đến 100% xã, phường, thị trấn, trường học, khu công nghiệp trên địa bàn.
Giai đoạn 2017 - 2020, các lực lượng chức năng tỉnh Nghệ An đã phát hiện, bắt 4.517 vụ, 5.662 đối tượng mua bán, tàng trữ, vận chuyển trái phép chất ma túy; thu giữ hơn 2,2 tấn ma túy các loại và nhiều vũ khí, tang vật liên quan. Trong đó, đã khám phá 187 chuyên án, vụ án lớn; đấu tranh, triệt xóa 672 điểm bán lẻ, 58 tụ điểm phức tạp về ma túy. Vận động, truy bắt 67 đối tượng truy nã phạm tội về ma túy, trong đó có 42 đối tượng truy nã nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm.
Với việc khám phá nhiều chuyên án, vụ án lớn, liên tỉnh, xuyên quốc gia, các lực lượng chức năng đã được Bộ Công an, Tỉnh ủy, UBND tỉnh biểu dương, khen thưởng; nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Đặc biệt, đã tổ chức tấn công vũ trang, truy quét nhiều ổ nhóm đối tượng sử dụng vũ khí “nóng” mua bán trái phép chất ma túy ở các huyện biên giới; qua đó làm giảm hẳn tình trạng trên. Trong thời gian qua, cơ quan điều tra các cấp đã tiến hành khởi tố 4.176 vụ, 5.013 bị can phạm tội về ma túy. Viện kiểm sát nhân dân các cấp đã giải quyết truy tố, chuyển Tòa án nhân dân các cấp 3.751 vụ, 4.486 bị can. Riêng Tòa án nhân dân các cấp đã xét xử 3.586 vụ, 4.146 bị cáo; phối hợp với các ngành chức năng tổ chức xét xử lưu động 459 vụ án ma túy tại các địa bàn trọng điểm về ma túy, bảo đảm nghiêm minh, đúng quy định pháp luật, phục vụ có hiệu quả công tác tuyên truyền, răn đe tội phạm.
Trước thực tiễn công tác cai nghiện ma túy gặp nhiều khó khăn do những bất cập, vướng mắc khi áp dụng các quy định của pháp luật, Ban Chỉ đạo 138 đã chủ động nghiên cứu, tham mưu UBND tỉnh ban hành Quy chế phối hợp, lập hồ sơ, xem xét, quyết định áp dụng biện pháp cai nghiện và tổ chức cai nghiện. Đồng thời, chỉ đạo các ngành liên quan phối hợp xây dựng, ban hành Hướng dẫn liên ngành để triển khai thực hiện. Qua đó, đã khắc phục những khó khăn, vướng mắc, nâng cao chất lượng và đào tạo đột phá trong công tác này. Điển hình như, trong 2 năm 2014 và 2015, toàn tỉnh chỉ lập hồ sơ đưa được 565 trường hợp cai nghiện bắt buộc. Tuy nhiên, sau khi có Quy chế phối hợp và Hướng dẫn liên ngành, kết quả lập hồ sơ đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tăng gấp hơn 3 lần giai đoạn trước. Điều đó thể hiện sự quyết tâm và nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị trong công tác cai nghiện.
Theo số liệu thống kê, giai đoạn 2017 - 2020, các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh đã tổ chức cai nghiện cho 4.928 lượt người; dạy nghề và truyền nghề cho 3.604 học viên, cai nghiện ma túy tại cộng đồng cho 2.674 lượt trường hợp. Trong số này, đã có 295 người cai nghiện thành công, trở thành công dân có ích cho xã hội, đặc biệt một số trường hợp trở thành chủ các cơ sở sản xuất, kinh doanh, cán bộ cấp xã, phường, thị trấn…
Ngoài ra, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh cũng đã xây dựng và đưa vào hoạt động 12 cơ sở điều trị, 16 cơ sở cấp phát thuốc Methadone. Tính đến nay, tổng số bệnh nhân đăng ký tham gia điều trị là 3.504 người. Số bệnh nhân được điều trị là 3.233 người, số bệnh nhân hiện đang điều trị là 975 người. Từ tháng 4/2019, đã tiến hành khởi liều điều trị nghiện bằng thuốc Bprenorphine và đến nay có 43 bệnh nhân đang được điều trị.
Riêng về công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, xây dựng mô hình, điển hình tiên tiến về PCMT được quan tâm thực hiện có hiệu quả. Trong đó, mỗi huyện, thành, thị đều có ít nhất 1 mô hình tiên tiến về PCMT và được nhân rộng ở nhiều phường, xã, thị trấn. Đặc biệt, mô hình “Vận động nhân dân tham gia chuyển hóa địa bàn phức tạp về ma túy” tại huyện Diễn Châu được Bộ Công an thông báo biểu dương, phổ biến kinh nghiệm trong toàn quốc.
Trên lĩnh vực hợp tác quốc tế, Ban Chỉ đạo 138 đã chỉ đạo thực hiện hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy, nhất là với các tỉnh giáp biên giới nước CHDCND Lào. Theo đó, hàng năm duy trì tổ chức Hội nghị giao ban công tác bảo đảm ANTT giữa Công an, Biên phòng tỉnh Nghệ An và 3 tỉnh Xiêng Khoảng, Hủa Phăn, Bô Ly Khăm Xay (Lào); Hội nghị giao ban PCMT giữa 8 tỉnh Việt Nam - Lào theo hình thức luân phiên; tổ chức nhiều lớp tập huấn cho lực lượng làm công tác PCMT của các tỉnh biên giới Lào… Đặc biệt, phối hợp khám phá thành công nhiều chuyên án, vụ án lớn, triệt xóa nhiều đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy từ Lào vào Nghệ An.
Những kết quả nổi bật trong công tác PCMT thời gian qua một lần nữa khẳng định sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị trên địa bàn tỉnh. Qua đó, góp phần thúc đẩy sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương; đặc biệt là khẳng định được sức mạnh tổng hợp, kiên quyết ngăn ngừa, hạn chế điều kiện phát sinh tội phạm và tệ nạn ma túy, vì một cuộc sống bình yên, hạnh phúc./.
Ngọc Anh (congannghean.vn)
