Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Nguyễn Xuân Lập khẳng định, Hội nghị được tổ chức nhằm trao đổi, chia sẻ mô hình kinh nghiệm hay, cách làm tốt của các địa phương trong công tác phòng, chống mại dâm, cai nghiện ma túy và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về. Đồng thời, đánh giá những kết quả đạt được, những khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện và xác định đúng nguyên nhân để từ đó đưa ra giải pháp thực hiện trong thời gian tới. Cục trưởng đề nghị các đại biểu tham dự cùng nhau chia sẻ, thảo luận, đi sâu phân tích, đánh giá kết quả thực hiện các mô hình. Đồng thời, đánh giá thẳng thắn, khách quan những khó khăn, vướng mắc và đề xuất, tham mưu cho Bộ những giải pháp có hữu hiệu để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tệ nạn xã hội trong thời gian tới.
Báo cáo tình hình kết quả thực hiện 6 tháng đầu năm 2019, Phó cục trưởng Lê Văn Khánh cho biết, hiện nay, các tụ điểm hoạt động mại dâm vẫn còn phức tạp, tập trung chủ yếu ở các thành phố lớn, các khu du lịch, khu công nghiệp. Phương thức hoạt động mại dâm chủ yếu là lợi dụng các loại hình kinh doanh dịch vụ như massage, karaoke, cà phê…; hoặc thông qua các công ty tổ chức sự kiện, công ty dịch vụ trá hình để hoạt động mại dâm; sử dụng internet để môi giới, tự môi giới, điều hành hoạt động mại dâm nhằm tránh sự phát hiện, xử lý của các cơ quan chức năng.
Người nghiện ma túy vẫn tiếp tục gia tăng về số lượng và có chiều hướng thay đổi mạnh về loại ma túy sử dụng. Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, tính đến ngày 30/6/2019, cả nước có 230.767 người nghiện (tăng 5.668 người so với năm 2018). Tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp (ATS) chiếm khoảng 70-75% trong tổng số người nghiện ma túy (ở các tỉnh khu vực phía Nam và Tây Nam bộ tỷ lệ này lên đến 90-95%).
Tình hình mua bán người trên thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Nạn nhân người Việt bị mua bán sang Trung Quốc vẫn là chủ yếu, ngoài ra còn bị mua bán sang Lào, Campuchia, Anh, Pháp... Gần đây, xuất hiện tình trạng mua bán người để lấy các bộ phận cơ thể, mua bán bào thai, đẻ thuê, mang thai hộ, cưỡng bức lao động trên các tàu cá.
Toàn cảnh Hội nghị
Trong 6 tháng đầu năm, hoạt động xây dựng thí điểm, duy trì các mô hình phòng, chống mại dâm được tiếp tục triển khai ở 19 địa phương với 3.520 người bán dâm và người có nguy cơ cao (tăng 2.414 người so với cùng kỳ năm 2018) được tiếp cận các hoạt động can thiệp giảm tác hại, dự phòng lây nhiễm các bệnh xã hội và HIV/AIDS, hỗ trợ giúp đỡ hòa nhập cộng đồng. Đặc biệt, hoạt động thí điểm mô hình hỗ trợ, giúp đỡ người bán dâm tiếp cận với các dịch vụ xã hội theo Chương trình phòng, chống mại dâm giai đoạn 2016 - 2020 đã được triển khai ở 41 địa bàn cơ sở, bao gồm: 06 địa bàn triển khai mô hình cung cấp dịch vụ hỗ trợ người bán dâm tại cộng đồng, Trung tâm công tác xã hội; 33 địa bàn thực hiện mô hình đảm bảo quyền cho người lao động tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ dễ phát sinh tệ nạn mại dâm; 11 địa bàn triển khai mô hình tăng cường năng lực của nhóm các nhóm đồng đẳng/nhóm tự lực/câu lạc bộ của người bán dâm trong việc tiếp cận truyền thông và hỗ trợ giảm hại, phòng chống bạo lực giới.
Về cai nghiện ma túy, trong 6 tháng đầu năm 2019, các cơ sở cai nghiện ma túy trên cả nước đã điều trị, cai nghiện cho 54.367 người (đạt 137% so với cùng kỳ năm 2018), trong đó, số tiếp nhận mới 6 tháng đầu năm 19.983 người, số chuyển từ năm 2018 sang 34.655 người, số tái hòa nhập cộng đồng 6 tháng đầu năm 17.254 người. Hiện nay, tổng số học viên đang được quản lý tại các cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở xã hội là 37.384 người. Trong đó, 27.354 người theo quyết định của Tòa án, 5.251 học viên cai nghiện tự nguyện và 3.545 người nghiện tại cơ sở xã hội (không có nơi cư trú ổn định) và 954 người cai nghiện tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ngoài công lập.
6 tháng đầu năm 2019, các cơ quan chức năng đã tổ chức giải cứu, tiếp nhận 137 nạn nhân bị mua bán trở về và lập hồ sơ, tiến hành các thủ tục hỗ trợ cho nạn nhân bị mua bán trở về theo các quy định. Các nạn nhân được sắp xếp chỗ ăn, ở an toàn, được tư vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe, giáo dục kỹ năng sống, trợ giúp pháp lý khi có yêu cầu, được chuyển tuyến về gia đình và các cơ sở hỗ trợ nạn nhân khác an toàn. Nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác hỗ trợ nạn nhân, Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội đã tổ chức 3 khóa tập huấn cho 150 cán bộ cơ sở; các tỉnh, thành phố đã tổ chức gần 60 khóa tập huấn chuyên sâu về kỹ năng cho trên 5.000 cán bộ ở các cơ sở bảo trợ, hỗ trợ nạn nhân.
Tại Hội nghị, các đại biểu đã trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm hiệu quả cũng như nêu khó khăn, bất cập từ chính sách đến tổ chức thực hiện trong công tác cai nghiện ma túy, phòng chống mại dâm, hỗ trợ nạn nhân. Cụ thể là: ông Phùng Quang Thức, Chi Cục trưởng Chi cục phòng, chống tệ nạn xã hội thành phố Hà Nội chia sẻ kinh nghiệm, bài học thực tiễn trong việc tổ chức, quản lý học viên trong các cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc tại Hà Nội; ông Dương Đức Thành, Giám đốc cơ sở cai nghiện ma túy tỉnh Lâm Đồng chia sẻ về kết quả, cách tổ chức và thu hút người cai nghiện tự nguyện trong cơ sở cai nghiện ma túy; bà Lê Phương Thảo, Phó chi cục trưởng Chi cục phòng, chống tệ nạn xã hội tỉnh Khánh Hòa chia sẻ kinh nghiệm trong xây dựng và thực hiện mô hình hỗ trợ giảm hại, phòng chống bạo lực giới và hỗ trợ sinh kế cho người bán dâm. Ngoài ra, các đại biểu đến từ Đà Nẵng, Sơn La, TPHCM, Hà Tĩnh, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Hậu Giang, Bình Thuận, Đăk Nông, Bình Định… cũng đưa ra những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện công tác phòng, chống tệ nạn xã hội tại cơ sở như: công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng, quản lý sau cai khó thực hiện do không có chế tài và thiếu nhân lực, nguồn lực để thực hiện; số người nghiện ma túy tăng nhanh nhưng chưa được đầu tư, nâng cấp cơ sở cai nghiện ma túy nên có nguy cơ quá tải; thiếu bác sĩ trong các cơ sở cai nghiện; thẩm quyền xử phạt của Đội kiểm tra liên ngành 178; trong thống kê số liệu chưa có sự thống nhất về tiêu chí và thời gian thống kê giữa Bộ LĐTBXH và Bộ Công an gây khó khăn cho địa phương, cơ sở.v.v...
Đồng chí Đoàn Hữu Bảy- Phó Vụ trưởng Vụ Khoa giáo- Văn xã (VPCP) phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Đoàn Hữu Bảy cho biết, ma túy nói riêng và tệ nạn xã hội nói chung là vấn đề nóng được Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, kinh phí đầu tư cho lĩnh vực này vẫn còn thấp và chưa tương xứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Những tháng cuối năm 2019 và năm 2020 là thời gian quan trọng, các Bộ, ngành, tỉnh/thành phố cần tập trung đánh giá, tổng kết việc thực hiện chương trình, kế hoạch giai đoạn 2016-2020 để chuẩn bị cho giai đoạn tiếp theo mà vấn đề quan trọng nhất là phải sửa đổi chính sách để khắc phục những tồn tại hiện nay. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền phòng, chống tệ nạn xã hội trên các phương tiện thông tin đại chúng theo Quyết định 2140/QĐ-TTg ngày 30/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án phối hợp truyền thông phòng, chống HIV/AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm đến năm 2020.
Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Nguyễn Xuân Lập cho biết, Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội đã tổng hợp những khó khăn, bất cập trong lĩnh vực phòng, chống mại dâm, cai nghiện ma túy và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về thuộc chức năng quản lý của ngành để trình Bộ báo cáo Chính phủ, Quốc hội.
Thời gian tới sẽ tập trung vào việc sửa đổi chính sách cho phù hợp với thực tiễn. Theo đó, đối với công tác cai nghiện, cần phải khẳng định nghiện ma túy là tệ nạn chứ không phải là bệnh để có những quyết sách phù hợp. Đồng thời, chú trọng đến công tác dự phòng, quan tâm đến những người mới sử dụng ma túy để có biện pháp can thiệp hiệu quả; phân loại người nghiện để hỗ trợ, giúp đỡ trên quan điểm không cá nhân nào giống cá nhân nào.
Về phòng, chống mại dâm, sẽ nghiên cứu để sửa Pháp lệnh phòng, chống mại dâm theo quan điểm tôn trọng công ước quốc tế, quyền con người; kiên quyết loại bỏ mọi hình thức môi giới, bảo kê, bóc lột tình dục; thực hiện các biện pháp can thiệp, giảm hại trong phòng, chống mại dâm.
Về hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về sẽ sửa đổi chính sách liên quan đến quy trình, thủ tục hỗ trợ nạn nhân và chế độ hỗ trợ nạn nhân.
Đồng chí Nguyễn Xuân Lập nhấn mạnh, ngoài việc nghiên cứu, đề xuất sửa đổi chính sách các địa phương cần tập trung vào tuyên truyền dự phòng và tuyên truyền chống kỳ thị đối với người nghiện ma túy, người bán dâm, nạn nhân bị mua bán trở về; giúp họ sớm hòa nhập cộng đồng./.
K.H