Năm 1998, tỉnh Điện Biên phát hiện ca nhiễm HIV đầu tiên tại Thành phố Điện Biên Phủ, cho đến ngày 31/12/2016 trên địa bàn tỉnh có 6.867 trường hợp nhiễm HIV, trong đó, số người nhiễm HIV còn sống và quản lý được 3.195 người. Tỷ lệ người nhiễm HIV còn sống quản lý được trên dân số là: 0,57% (giảm 0,27% so với năm 2010 là thời kỳ đỉnh dịch); điều trị ARV cho 2.824 người nhiễm HIV/AIDS (đạt 88,4% số người nhiễm HIV còn sống quản lý được trên địa bàn tỉnh).
Nhằm tăng cường can thiệp giảm thiểu lây nhiễm của HIV/AIDS, những năm qua, ngành Y tế tỉnh đã triển khai đồng bộ, hiệu quả các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trong đó tập trung truyền thông vào việc thực hiện mục tiêu 90-90-90 về phòng chống HIV/AIDS; truyền thông về lợi ích của việc điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone; thường xuyên tổ chức truyền thông về tác hại của ma túy và sự nguy hiểm của HIV/AIDS đến địa bàn các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và khu vực biên giới. Triển khai chương trình trao đổi bơm kim tiêm và khuyến khích sử dụng bao cao su đối với các nhóm có hành vi nguy cơ cao. Trong năm 2016, tỉnh Điện Biên cấp phát hơn 1,5 triệu bơm kim tiêm và hơn 83 nghìn bao cao su cho các đối tượng trên…
Hiện nay, toàn tỉnh có 11 phòng tư vấn xét nghiệm HIV; 5 phòng xét nghiệm khẳng định HIV; xét nghiệm sàng lọc HIV tại 54 xã; 100% phụ nữ mang thai nhiễm HIV được quản lý, điều trị dự phòng bằng thuốc ARV. Triển khai điều trị cho người nhiễm HIV bằng thuốc ARV cho 2.824 người nhiễm HIV tại 10/10 huyện/thị xã/thành phố; đã chuyển bệnh nhân đã được điều trị ARV ổn định đưa về 57 xã/phường để tiếp tục theo dõi điều trị. Đặc biệt, từ 1/6/2016 đã triển khai khám chữa bệnh BHYT cho người nhiễm HIV/AIDS, đến 20/10/2016 toàn tỉnh có 2.414 người nhiễm HIV có thẻ BHYT, và 994 lượt người nhiễm HIV/AIDS khám chữa bệnh và thanh toán BHYT.
Được biết, trong nhiều năm qua, tỉnh Điện Biên đã triển khai toàn diện, hiệu quả các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Đến nay, các đơn vị đều quản lý được trên 90% đối tượng nhiễm HIV/AIDS; tỷ lệ nhiễm mới những năm gần đây giảm xuống rõ rệt. Năm 2016, số ca nhiễm HIV/AIDS mới là 468 người (giảm 62,5% so với năm 2010 là thời kỳ của đỉnh dịch), số người tử vong do AIDS năm 2016 đã giảm mạnh. Việc cung cấp thường xuyên bơm kim tiêm và bao cao su cho nhóm tiêm chích ma túy, phụ nữ bán dâm đã làm giảm được tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm tiêm chích ma túy từ 56% năm 2009 xuống còn 30% năm 2013 và hiện nay tỷ lệ nhiễm còn 16%. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm phụ nữ bán dâm giảm từ 20% năm 2009 xuống còn 11% năm 2013. Bên cạnh đó, chương trình đã được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Nếu trước đây, việc cung cấp bao cao su và bơm kim tiêm sạch cho các đối tượng có hành vi nguy cơ được coi là hành động tiếp tay cho tệ nạn xã hội, thì nay đã nhận được sự đồng thuận, chia sẻ của chính quyền và cộng đồng. Chính vì vậy, chương trình đã mang lại nhiều kết quả quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây nhiễm HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh.
Chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone, đang được triển khai tại 8 cở sở điều trị, 29 cơ sở cấp phát thuốc Methadone. Tổng số bệnh nhân tham gia điều trị đến 31/12/2016 là 2.792 bệnh nhân, số bệnh nhân ra khỏi chương trình là 603 bệnh nhân.
Tuy nhiên, công tác phòng, chống HIV/AIDS ở Điện Biên vẫn còn gặp nhiều khó khăn đó là: kinh phí chương trình mục tiêu bị cắt giảm; các nguồn viện trợ nước ngoài đang giảm dần; ngân sách tỉnh đầu tư cho chương trình phòng chống HIV/AIDS còn rất hạn chế. Trong khi bệnh nhân HIV/AIDS phần lớn là nghèo, không có công ăn việc làm ổn định, chính vì vậy họ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận điều trị HIV/AIDS và điều trị Methadone.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả công tác phòng, chống HIV/AIDS, UBND tỉnh Điện Biên ban hành kế hoạch số 1048/KH-UBND về việc triển khai thực hiện kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS tỉnh năm 2017. Theo đó, mục tiêu của kế hoạch nhằm triển khai đồng bộ, có hiệu quả Chương trình phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh Điện Biên hướng tới mục tiêu 90-90-90; góp phần thực hiện thành công Chiến lược Quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020 và tầm nhìn 2030; khống chế tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư <0,6%. Trong đó các mục tiêu cụ thể: 100% cơ quan thông tin đại chúng địa phương thực hiện tổ chức truyền thông Phòng, chống HIV/AIDS. 100% xã/phường có người nhiễm HIV quản lý được người nhiễm HIV. 90% người nhiễm HIV trong cộng đồng được phát hiện và báo cáo. 90% người nghiện chích ma túy sử dụng BKT sạch. 130/130 xã/phường/thị trấn triển khai chương trình phòng, chống HIV/AIDS. Điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone cho 60% đối tượng nghiện ma túy. 100% người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế. 95% người nhiễm HIV còn sống, được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV). 100% huyện, thị xã, thành phố có dịch vụ điều trị và chăm sóc HIV/AIDS. 100% người nhiễm HIV mới phát hiện (quản lý tại các phòng khám điều trị ngoại trú) được điều trị dự phòng. 90% phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV./.
T.A (tổng hợp)